اماده سازی زمین و روشهای کشت چغندر قند
اماده سازی زمین
چهار تا شش ماه پيش از زمان کاشت چغندرقند، زمين را آماده مىکنندبهوسيله ديسک يا کولتيواتورهاى پنجهغازي، کلش باقىماندههاى گياهى و علفهاى هرز را با خاک سطحى مخلوط کرده و در صورت امکان زمين را آبيارى مىکنند.پس از گاورو شدن زمين، کود فسفره لازم را در زمين پخش مىکنند و با شخم عميق آن را در عمق مناسب قرار مىدهند. چنانچه آب در دسترس نباشد، دادن کود فسفره و شخم عميق آن را در عمق مناسب قرار مىدهند. چنانچه آب در دسترس نباشد، دادن کود فسفره و شخم عميق را در پائيز و پس از نخستين بارندگى انجام مىدهند.در اواخر اسفند يا اوايل فروردين، با استفاده از کولتيواتور يا گاوآهن قلمى زمين را براى کاشت آماده مىکنند.در زمينهاى با بافت سبک کودهاى فسفاته را همراه فسفات آمونيوم همراه با مرحله شخم و پيش از کاشت به خاک مىدهند.
انواع کاشت
-دست پاش(سنتی) :
۶۰ درصد چغندرقند کشور بهاين روش کاشته مىشودآن را با ديسک يا کولتيواتور همراه را ماله سبک و در برخى نقاط با گاوآهن ايرانى زير خاک مىکنند.بذر در عمق مناسب قرار نمىگيرد و در نتيجه مزرعه يکنواخت سبز نمىشودافزایش مقدار بذر مصرفی، بالا رفتن میزان مصرف آب، شدیدتر شدن بیماری پوسیدگی ریشه، عدم امکان استفاده از ادوات مکانیزه برای انجام فعالیت های مربوط به داشت و برداشت و در نهایت بالا رفتن هزینه های تولید، از مهم ترین معایب این روش کشت هستند.
-مکانیزه(ماشینی) :
در این روش بذور چغندرقند در وسط و یا طرفین پشته ها کشت می گردند و به روش نشتی و یا بارانی آبیاری می شوندسطح خاک سله نمی بندداز مهم ترین مزایای این روش آسانتر شدن عملیات کاشت، داشت و برداشت و در نتیجه کاهش هزینه های تولید و همچنین کاهش مصرف آب و بالا رفتن راندمان آبیاری استسطح زمین باید کاملا" تسطیح شود و قطر دانه های خاک کمتر از دو سانتیمتر باشد.
-شیب مناسب زمین در کشت مکانیزه حدود 1 تا 2 در هزار استزمین چغندرقند آن است که خاک تا عمق حدود 3 سانتیمتر کاملا" نرم ، بدون هر گونه عوامل نامساعد مانند سنگ، کلوخ، ریشه گیاهان و … باشد. کاشت بذور منوژرم استفاده از بذرافشانهای پنوماتیک و دقیق کارها توصیه می شود.
ابیاری
آبیاری از نکات مهم کشت چغندرقند بوده و لازم است که تا مرحله چهار برگی خاک به صورت مرطوب باقی بمانددر اطراف خود 120 تا 150 درصد وزنش آب لازم دارد تا جوانه آن تندش کرده و از بذر خارج شودپس از آنکه جوانه ها از خاک خارج شدند، فواصل و تعداد دفعات آبیاری و مقدار مصرف آب بستگی به شرایط جوی (مقدار ریزش باران، درجه حرارت، میزان رطوبت محیط و… )، بافت خاک، شیب زمین، رقم چغندر ومرحله رشدی آن دارد. آبیاریهای سنگین در زمان کاشت به دلیل سرد شدن زمین، موجب تاخیر در سبز شدن بذور می شود.پس از آنکه جوانه ها از خاک خارج شدند، فواصل و تعداد دفعات آبیاری و مقدار مصرف آب بستگی به شرایط جوی (مقدار ریزش باران، درجه حرارت، میزان رطوبت محیط و… )، بافت خاک، شیب زمین، رقم چغندر ومرحله رشدی آن دارد. آبیاریهای سنگین در زمان کاشت به دلیل سرد شدن زمین، موجب تاخیر در سبز شدن بذور می شود.
مقدار بذر
در شرايط مناسب و در بذرکارى دستى حدود ۲۰ تا ۲۵ کيلوگرم و در روش رديفى ۸ تا ۱۲ کيلوگرم در هکتار بذر چند جوانهاى کاشته مىشود. اگر از بذرهاى تکجوانه استفاده شود، مقدار بذر از ۵ تا ۱۰ کيلوگرم در هکتار کاهش مىيابد.
زمان کاشت و برداشت
بهترین فصل کشت چغندر قند زمانی است که حرارت هوا بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد و میانگین دمای خاک حدود ۳ الی ۵ درجه سانتی گراد باشدفصل پاییز و بهار می تواند برای کشت چغندر قند مناسب باشد. چغندرقند حدود 210-180 روز بعداز کاشت در اکثر مناطق ایران برداشت میشود. بهطور کلی بهترین تاریخ برداشت ازنظر عملکردشکر سفید، براساس تحقیقات انجام شده در کشور طی آبان ماه میباشد. در مناطق گرم کشور (کشت پاییزه) بهترین تاریخ کاشت جهت بیشینهکردن عملکردریشه، کشت اواخر شهریور تا اواخر مهر است.