در سال‌های اخیر در اغلب کشورهای دنیا به علت حجم عظیم تولید کود مرغ و مشکلات و مسائل زیست محیطی آن در مورد مصارف مختلف کود مرغ مورد بررسی و تحقیقات فراوانی انجام شده و نتایج حاصله ثابت کرده که نه تنها کود مرغی ماده بی ارزشی و مزاحمی نیست بلکه چنانچه به خوبی از آن استفاده شود ماده بسیار با ارزشی است.
کود مرغی و فواید آن
در مورد مصارف مختلف کود مرغ مورد بررسی و تحقیقات فراوانی انجام شده است.نتایج حاصله ثابت کرده است که نه تنها کود مرغی ماده بی ارزشی و مزاحمی نیست بلکه چنانچه به خوبی از آن استفاده شود ماده بسیار با ارزشی با مصارف مختلف می باشد.قسمتی از کود مرغ امروزه در دنیا در تغذیه دام و ماهی به کار می رود و قسمت جزئی از آن نیز در تعداد معدودی از کشورها مانند هندوستان و چین و برخی از کشورهای آفریقایی جهت تولید بیوگاز برای مصارف خانگی و در برخی از کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان برای سوخت نیروگاه‌های تولید برق مدرن به کار می‌رود ولی به طور کلی بیش از 90 درصد از این کود برای مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد. کود مرغی ماحصل فرآوری فضولات مرغی بوده که در بین کودهای حیوانی با ارزش بالا می باشد. کود مرغی یک منبع بسیار غنی از مواد آلی و عناصر غذایی مانند کلسیم، منیزیم، ازت، روی، فسفر، پتاسیم، آهن است.
میزان اسیداوریک موجود در کود نسبت به کودهای دامی (گاوی، اسبی، گوسفندی) بیشتر بوده که در نتیجه آن گیاهانی مثل گوجه فرنگی که نیازمند مقدار زیادی ازت برای دوره طولانی مدت رشد خود هستند، دسترسی بهتری برای استفاده از ازت موجود در کود را دارند. همچنین بر اساس آزمایشات و تحقیقات صورت گرفته می توان گفت که کود مرغی با صورت تجزیه پایین عناصر موجود درون خود مانند ازت را به کندی آزاد کرده که در نتیجه گیاهانی همچون فلفل، کدو و بادمجان، خیار، هندوانه این عناصر را با بیشترین بازدهی جذب می کنند. بر همین اساس قیمت پایین و مناسب این نوع کود نسبت به کودهای شیمیایی و مورد توجه بسیاری از کشاورزان قرار گرفته است. کود مرغی با افزایش میزان عناصری مانند آهن و منگنز و روی به خاک، علاوه بر بهبود کیفیت فیزیکی خاک، در تهیه محصول زراعی با کیفیت نیز تاثیر دوچندانی را به دنبال دارد.
انواع کود مرغ:
کود مرغ بسته به پرورش دارای انواع زیر می باشد:
کود بستر جوجه های گوشتی:
این کود دارای پروتئین بالا بوده و حاوی 30-18 درصد اسید اوریک،17-12 درصد آمونیاک،4-2 درصد کراتین و دیگر ترکیبات ازته می باشد و انرژی آن نیز بالاتر از انواع دیگر کودهای مرغی می باشد.به طور کلی ارزش کیفیت این نوع کود مرغی بستگی به نوع موادی که برای بستر به کار می رود و همچنین مدیریت کود در طول دوره پرورش دارد مثل خاک،سنگریزه و آهک موجود در کف سالن یا محل ذخیره کود نیز تحت تأثیر قابل ملاحظه ای روی درصد خاکستر کود مرغی خواهد داشت.
کود نیمچه‌های تخمگذار یا مادر:
این کود از پرورش نیمچه‌های جانشین شونده تخمگذار یا مادر به دست می آید.ارزش این کود ها که حاوی فضولات و بستر هستند کمتر از کود جوجه های گوشتی است زیرا در پرورش نیمچه‌ها از مقدار بیشتر مواد بستر استفاده می شود همچنین غذای این مرحله پرنده حاوی انرژی و پروتئین خام کمتر و الیاف بیشتر از غذای جوجه های گوشتی است.
کود مرغ‌های تخمگذار یا مادر در روش بستر:
این نوع کود از لانه‌هایی که در آن مرغ تخمگذار و یا مادرهای گوشتی یا تخمگذار در روی بستر نگهداری می شوند جمع آوری می گردد و نسبت بستر به فضولات در آن کمتر از کود جوجه های گوشتی است از این رو الیاف خام آن کمتر می باشد.به طور کلی ترکیبات آن حاوی 16-22 درصد پروتئین،کلسیم آن در حدود 6 درصد فسفر در مقایسه با کلسیم کم و در حدود 2.4-1.8 می باشد.
فضولات یا کود سیستم قفس:
کود طیوری که در قفس نگهداری می شوند خالص و بدون بستر می باشد از این رو ارزش آن بیشتر بوده و برای استفاده در تغذیه دام ها به کار برده می شود.
انواع روش های فرآوری کود مرغی:
جهت تولید کود مرغی مرغوب می بایست پس از جمع آوری فضولات آن ها را مورد فرآوری قرار داد. بر این اساس می توان با استفاده از روش های زیر کود مرغی فرآوری شده تولید کرد :
-روش انباشت یا دپو کردن : در این روش کود بدست آمده مناسب کشاورزان بوده که با انباشت کود ها در یک محل و با انجام فعالیت های هوازی و غیر هوازی کود مرغوبی تولید می شود.
-روش خشک کردن : این روش به خود به دو صورت طبیعی و مکانیکی صورت میگرد که در روش طبیعی با استفاده از نور خورشید و در روش مکانیکی با استفاده از ابزار صنعتی کود مصرفی تولید می شود.
-روش سیلو کردن : در این روش فضولات طیور با کاه، پوسته برنج و ذرت علوفه ای مخلوط شده و با محلول پاشی مناسب و رطوبت کافی به میزان 40 الی 70 درصد می توان کودی مرغوب تولید نمود.
انواع استفاده از کود مرغ:
استفاده از کود مرغ در کشاورزی:
قسمت اعظم کود حیوانی از جمله کود مرغ امروزه در دنیا و ایران به مصرف کشاورزی می رسد.امتیاز و خواص کود مرغی در کشاورزی عبارتند از:
تأمین مقدار زیادی از عناصر غذائی مورد استفاده گیاه مثل نیتروژن (N) فسفر (P) و پتاسیم و غیره به خاک زراعتی.
تشکیل هوموس در خاک که باعث اصلاح خاک سطحی و اصلاح شرایط فیزیکی زمین یا بافت سنگین و سبک می شود که نتیجه آن تهویه خاک،افزایش قدرت رویش بذر و درخت و افزایش ظرفیت نگهداری آب در زمین و بالاخره افزایش فعالیت میکروارگانیسم های مفید در خاک می باشد.
بنابراین با مصرف متناسب کود مرغی در کشاورزی کیفیت خاک از نظر فیزیکی و شیمیائی افزایش یافته و در این صورت احتیاج به استفاده از حداقل کود شیمیائی است و این امر از نظر اقتصادی نیز کاملاً مقرون به صرفه است(با توجه به اینکه هر ۱۰۰۰ قطعه جوجه کبابی در طی ۸ هفته ۲ تا ۲.۵ تن کود تولید می کنند)
کود مرغی و مزایای آن
کود مرغی نیز همانند دیگر کودها باعث اصلاح شرایط فیزیکی و شیمیایی خاک می شود. این کود موجب بهبود کیفیت خاک از نظر فیزیکی و شیمیایی شده و با ایجاد تهویه مناسب و افزایش میزان نگهداری آب در خاک، فعالیت های میکروارگانیسم در خاک را بیشتر می کند. کود مرغی با تشکیل هوموس مناسب در خاک علاوه بر محصول دهی خوب زمین مقدار استفاده از کودهای شیمیایی را نیز کاهش می دهد.
کود ارگانیک مرغی به عنوان یک کود با ارزش در صنعت کشاورزی شناخته می شود که نه تنها با کاهش هزینه های مربوط به کودهی شیمیایی شده بلکه با فرآوری این نوع کود می توان از آلودگی وآسیب به محیط زیست هم جلوگیری کرد. کود فرآوری شده مرغی با اصلاح ساختار خاک باعث حاصلخیزتر شدن آن شده و با توجه به عدم وجود تخم علف هرز و عوامل بیماری زا، به محصولی با کیفیت دست خواهیم یافت.
به طور کلی استفاده صحیح از کود مرغی فرآوردی شده دارای مزایای زیر است:
1)استفاده بهینه از کود مرغ به عنوان یک ماده با ارزش جهت استفاده در کشاورزی
2) مقدار مصرف و هدر رفت کمتر در مقایسه با کود مرغی فراوری نشده
3)جلوگیری از آلودگی محیط زیست ناشی از مقادیر عظیم کود مرغ در کشور
4)کمک بسزا به مرغداران برای تهیه بازار جدید جهت فروش کود مرغ و حل یکی از مشکلات مرغداری کشور
5)جلوگیری از ورود مقادیر قابل توجهی کود شیمیائی از خارج کشور در نتیجه صرفه جویی ارزی.
6)کمک به حفظ و زنده ماندن زمین های کشاورزی برای نسل بعد.
7)اصلاح ساختار و بافت خاک های کشاورزی و جلوگیری از فرسایش خاک
8)فاقد بذر علف های هرز و عوامل بیماری زا
9)افزایش و بهبود کیفیت و کمیت محصول کشاورزی
کود های مرغی کود مرغی مخصوص مرکبات 7- 3- 4-فرتی پلاس ، کود مرغی غنی شده 3 – 3 – 4 فرتی پلاس و کود مرغی پتاس بالا 10 – 2- 4-فرتی پلاس می توان پیشنهاد مناسبی برای استفاده کشاورزان باشد . برای اطلاعات بیشتر به لینک زیر مراجعه فرمایید:
https://www.diyarkesht.com/product-details/fertiplus-4-3-3-65-om/6865
https://www.diyarkesht.com/product-details/fertiplus-citrus-4-3-7-65-om/6866
https://www.diyarkesht.com/product-details/fertiplus-4-2-10/6867
منابع :
https://shayankar.ir/
https://royalkesht.com/